zondag 2 maart 2014

Interest it all #1 Carnaval

Heel Zuid-Nederland ligt op z'n gat. Er is niemand meer te vinden die enigszins serieus kan of zal doen.
Het houdt ons dagenlang in de greep, omzetten van supermarkten (worstenbroodjes, 'makkelijk eten', bier, bier en bier), café's en feestzalen zijn torenhoog. Lallend en dronken wordt er door straten heen gelopen en gefietst. Taxibedrijven verdienen ook nu goud geld. Relaties gaan naar de knoppen, nieuwe relaties ontstaan in deze tijd. Verkleed en geschminckt, niks is te gek. Oh en bier, heel veel bier. 

Het is carnaval. Het feest van Zuid-Nederland.

Jullie snappen, het is enigszins geradicaliseerd. Er zijn nog genoeg mensen die geen carnaval vieren, de 3 zuidelijke provincies zijn nog goed te bereiken en morgen is voor veel mensen ook weer gewoon maandag.
Maar wat is carnaval? 

De geschiedenis van het feest is niet helemaal duidelijk. Van oudsher, zo was het mij altijd geleerd, is het een Katholiek feest. De 40 dagen voor Pasen wordt er gevast. Dat betekent dat er niet gesnoept wordt, geen vlees gegeten wordt. De mensen zorgden de dagen voor Aswoensdag (de start van de vastentijd), dat er nog genoeg te eten en te drinken was, zodat ze nog een paar dagen konden genieten. 
Voor deze blogpost ging ik op onderzoek uit en kwam ik op verschillende andere bronnen die wat anders vertelde over het feest. 

 Let's go back, way back
In de zeventiende eeuw worden feesten die uitingen hebben van vermommingen, ommegangen (religieuze processie in Zuidelijke Nederlanden, (rond)om de kerk of stad gaan, verering van een heilige) en uitbundig eten en drinken. In de Middeleeuwen sprak men van de vastenavondviering, hier kon men nog één keer luidruchtig feestvieren met veel eten en drinken. Vanaf aswoensdag werd de vastentijd ingeluid, als voorbereiding op Pasen. Dit zou een van de betekenissen kunnen zijn van het woord carnaval. Als we carne vale vertalen uit het Latijns zegt dat zoveel als vlees vaarwel. Een mogelijke andere betekenis is een veronderstelde afleiding van carrus navalis, een scheepswagen die in de vastenavondtijd door straten werd getrokken. Op de wagen zaten vermomde vierders.

Er zijn feesten met vergelijkbare vormen. Maskerades, hierbij werd er een tijdelijke opheffing van de sociale ongelijkheid, instellen van korte periode van chaos en een uit het volk gekozen schertskoning die voor enkele dagen heersen. Deze rituelen kwamen al voor in het oude Babylon (Stad uit de Oudheid, zo'n 80 km ten zuiden van Bagdad) , Mesopotamië (het gebied tussen de rivier de Tigris en de Eufraat, met als kerngebied het huidige Irak) en Egypte, bij de Grieken, Romeinen en de Germanen.
Er zijn grofweg 2 stromingen te onderscheiden van het carnavalsfeest. De eerste is de stroming die vindt dat het als een van oorsprong heidens lentefeest is met vruchtbaarheidsrituelen. Koning Winter moest worden verdreven, de vruchtbaarheid mocht terugkeren. In de Middeleeuwen zou de Katholieke Kerk, dit heidens feest hebben veranderd in het Carnaval.
De tweede stroming zegt juist dat de Katholieke Kerk initiatiefnemer is geweest van dit feest. Ze zouden het feest in de Middeleeuwen hebben ingesteld om de 40 dagen vasten voor Pasen makkelijker te maken.
De gewone mensen konden deze dagen concreet en aanschouwelijk tonen en ervaren wat het is als de duivel, heksen, narren en anti-christ en het eigenzinnige in de mens regeren. Het feest had dus eigenlijk een opvoedende functie voor 'gewone' gelovigen.

Ten tijde dat de Reformatie heerste is het feest komen te veranderen. Door de opkomst van het Protestantse geloof werd het feest alleen nog in het Katholieke Zuiden gevierd. Ook in het Zuiden werd het feest minder gevierd. Het huidige carnaval, zoals wij het kennen, is nog relatief jong. Pas na de Tweede Wereldoorlog is het weer een beetje opgekomen. 

Nu zijn er 2 soorten vieringen. 
Het Rijnlands Carnaval, dat zie je vooral in Limburg. Dit is gebaseerd op Duitse vieringen van het carnaval. De feesten zijn vanuit carnavalsverenigingen en veelal op straat. Iedere vereniging heeft zijn eigen Prins en gevolg. Kleding zijn voornamelijk traditionele kostuums. Kleuren zijn hoofdzakelijk rood, groen en geel. 
Het Bourgondisch Carnaval, dat is het Katholieke gedeelte van Zeeland en Noord-Brabant. Men gaat verkleed in boerenkielen, gordijnen, zakdoeken etc. Het feest vindt plaats in cafés en zalen, de kleding is dus dunner als bij het Rijnlands Carnaval. 

De hedendaagse vieringen staan in een schril contrast met vroeger. Men doet amper aan vasten, maar het feest heeft de overhand.

Voor hen die nog gaat carnavallen: veel plezier, doe voorzichtig met drank en doe geen dingen die ik ook niet zou doen!
Voor hen die niet gaat carnavallen: probeer eens een carnavalsfeest mee te maken. En anders: Er zijn nog zat andere opties om lol te hebben!


Alaaf! 

Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Ommegang, http://hansbeen.home.xs4all.nl/errepul/geschiedenis_carnaval/, http://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval, http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/oorsprong_van_het_carnaval/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten